Vorige week werd het seizoen voor de bodemmosselen in Yerseke geopend. Mosselen zijn een rijke bron aan voedingsstoffen. Zij zorgen onder andere voor eiwitten van hoge kwaliteit, voor een uitstekend soort vetten, én voor vitaminen en mineralen. In dit artikel wordt daar uitgebreid op ingegaan. In de onderstaande tabel staan de verschillende hoeveelheden weergegeven. De standaardwaarden daarvan worden per 150 gram weergegeven, dat komt overeen met een standaard portie mosselen van 150 gram mosselvlees, dus exclusief de schelpen.

Eiwitten

Eiwit zorgt voor de opbouw en het herstel van spieren, organen, ons zenuwstelsel en ons bloed. Vooral mosselen hebben een hoog eiwitpercentage (zo'n 10%). Sommige mensen echter kunnen overgevoelig zijn voor eiwitten in schelpdieren. Vooral in het begin van het mosselseizoen (juli en augustus) is het mosseleiwit percentage dusdanig hoog dat er een allergische reactie kan optreden. Een glas melk drinken kan soms verlichting brengen bij wie daar last van heeft. Anders moet het helaas afgeraden worden deze (eerste) mosselen te eten.

Vetten

Het eten van vis zorgt niet alleen voor meervoudig onverzadigde vetzuren, maar verlaagt tevens de hoeveelheid verzadigde vetzuren die we consumeren. Beide effecten verlagen het risico van hartklachten. Het klinkt misschien vreemd, maar vooral het eten van vette vis is gezond, zoals haring, makreel en zalm. Voor degenen die aan hun gewicht moeten denken, is er magere vis zoals kabeljauw, schol en schelvis. De vettere vissoorten, hoewel nog steeds minder vet dan de meeste vleessoorten, bieden ook slechts ongeveer 200 kilocalorieën per portie.

 

Vitaminen

Ondanks hun lage vetgehalte bevatten vis, schaal- en schelpdieren genoeg proteinen en vitaminen om een vismaaltijd waardevol te maken. Vitaminen zijn chemische stoffen, die ons lichaam voortdurend in hele kleine hoeveelheden nodig heeft om te kunnen blijven functioneren. Vis en visproducten bevatten veel vitamine A, B en D.

Vitamine A (retinol) is onontbeerlijk voor de normale ontwikkeling en het gezond houden van het huidweefsel, voor de werking van de huid en de slijmvliezen en voor de groei van het lichaam (zoals tanden, botten, haar en tandvlees). Deze vitamine komt vooral voor in vette vissoorten, schaaldieren, zeegroente en viseitjes (kaviaar, kuit). Zo wordt gekookte kreeft rood omdat de carotinoden (pro-vitamine A) door het koken van donkergroen in rood verandert.

Vitamine B2 (riboflavine) is heel belangrijk voor de stofwisseling en het afbreken van vetten, eiwitten en koolhydraten. Deze vitamine groep komt vooral voor in zeegroente en veel vissoorten (waaronder zalm en haring).

Vitamine B12 (cyanocobalamine) speelt een grote rol bij de opbouw van bloedlichaampjes, zenuwcellen en verschillende eiwitsoorten. Daarom is B12 belangrijk voor de groei van het lichaam en het voorkomen van bloedarmoede. Tevens gaat het neurologische afwijkingen als geheugenverlies en dementie tegen. In haring, mosselen, zalm en oesters komt deze stof in ruime mate voor.

Vitamine D (calciferol) bevordert een gezonde groei van het beenderstelsel. Zij wordt door directe zonnestraling in het lichaam geactiveerd. Visolie, en dan vooral leverolie, bevat grote hoeveelheden vitamine D. Met name bij zeevis, zoals makreel, garnalen en haring is dat het geval. Hoe beter de vis gevoed, des te hoger het gehalte. Bejaarden doen er dus goed aan meer vette vis te eten; zij komen weinig buiten en hebben weinig lichaamsbeweging.

Mineralen

Visproducten zijn tevens rijk aan mineralen, zoals calcium, chroom, fluor, fosfor, jodium, kalium, kobalt, magnesium, natrium, seleen, vanadium, ijzer, zink en zwavel.

Calcium zorgt, samen met fosfor, voor het behoud van sterke botten en tanden en speelt een rol bij de stofwisseling van ijzer in het lichaam. De werking van het zenuwstelsel wordt erdoor bevorderd, slapeloosheid wordt tegengegaan en het hart blijft dankzij calcium regelmatig kloppen. Sardinen, zalm en zeegroente bevatten veel calcium.

Chroom voorkomt en verlaagt hoge bloeddruk. Omdat chroom samen met insuline de stofwisseling van suiker regelt, voorkomt dit mineraal het ontstaan van suikerziekte. Schaal- en schelpdieren zijn rijk aan chroom.

Fluor vermindert de kans op tandbederf en zorgt ervoor dat de botten gezond en sterk blijven. Zeevis is een belangrijke leverancier van fluor.

Fosfor is betrokken bij alle chemische processen in het lichaam en onontbeerlijk voor een normale opbouw van tanden en botten, voor een regelmatige hartslag, een normale nierfunctie en het overbrengen van zenuwimpulsen. Vis in het algemeen is een belangrijke leverancier van fosfor.

Jodium beïnvloedt de werking van de schildklier. Een tekort aan jodium kan trage geestelijke reacties, gewichtstoename, struma (vergroting schildklier) en een gevoel van lusteloosheid als gevolg hebben. Zeevoedsel (inclusief zeegroente) is een zeer belangrijke (bijna exclusieve) leverancier van dit mineraal.

Kalium regelt samen met natrium de waterbalans in het lichaam en zorgt voor een evenwichtig hartritme. Groene bladgroenten, waaronder zeegroente, bevatten veel kalium.

Kobalt, een bestanddeel van vitamine B12, wordt niet door het lichaam zelf geproduceerd en moet dan ook via de voeding worden ingenomen. Het is van groot belang voor de vorming van rode bloedlichaampjes: kobalt kan dan ook bloedarmoede voorkomen. Oesters en mosselen zijn belangrijke leveranciers.

Magnesium speelt een grote rol bij de stofwisseling van calcium en vitamine C: dankzij magnesium blijft het gebit dan ook gezonder en wordt de vorming van calciumafzettingen zoals nier- en galstenen tegengegaan. Zeegroente bevat veel magnesium.

Natrium is, net als kalium, noodzakelijk voor een normale groei van het lichaam. Teveel natrium heeft een kaliumtekort als gevolg en kan daarom de oorzaak zijn van een te hoge bloeddruk. Schelpdieren zijn rijk aan natrium.

Seleen en Vitamine E (tocoferol) vertragen beide het verouderingsproces en het verharden van weefsel. Seleen biedt daarnaast een zekere mate van bescherming tegen sommige soorten kanker. Tonijn bevat seleen.

Vanadium gaat de vorming van cholesterol in de bloedvaten tegen en helpt bij het verhinderen van hartaanvallen. Vis is rijk aan vanadium.

IJzer is een van de meest noodzakelijke mineralen, een gebrek ervan vermindert bijvoorbeeld de productie van hemoglobine en kan bloedarmoede als gevolg hebben. IJzer is van belang bij de groei, het vergroot de weerstand tegen ziekten, het voorkomt vermoeidheid en zorgt voor een gezonde huidskleur. Rauwe mosselen en oesters zijn belangrijke ijzerleveranciers.

Zink regelt een goed verloop van de diverse lichaamsprocessen en het onderhoudt de enzymsystemen en de cellen. Vis en zeegroente bevatten beiden zink.

Zwavel speelt een rol bij het bestrijden van infecties, zorgt voor een gezonde huidskleur, gezonden nagels en glanzend haar. Vis is een belangrijke zwavelleverancier.